De zorg in de eerste lijn moet snel veranderen, anders verliezen burgers het vertrouwen in de zorg. Er is nu actie nodig, schrijft de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in het advies ‘De basis op orde’.
Als een van de weinige overheidssectoren geniet de eerstelijnszorg – waaronder huisartsen, wijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten en apothekers – nog veel vertrouwen van burgers. Ook dat vertrouwen dreigt af te brokkelen, zodat er snel vergaande hervormingen nodig zijn in deze basiszorg, schrijft de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in het rapport ‘De basis op orde’. Op vier manieren kan de eerstelijnszorg richting 2030 veranderen:
1 Erken cruciale waarde van eerstelijnszorg: zorg voor structurele financiering.
Huisartsen, wijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten lossen maar liefst 90 procent van alle gezondheidsvragen op. En dat tegen 4 procent van het volledige zorgbudget.
En toch, zegt Bussemaker, gaan de discussies over de eerstelijnszorg tot haar verbazing vaak over vragen als: hoe krijgen we nòg meer ziekenhuiszorg bij de huisarts ? Hoeveel praktijkondersteuners mag een praktijk eigenlijk inzetten ? En stijgen de kosten niet te veel als een wijkverpleegkundige de zorgvraag van een oudere in kaart breng ?
2 Gebruik functies en waarden als startpunt: stop met marktwerking
De negatieve gevolgen van de marktwerking in de wijkverpleging zijn enorm, stelt het rapport. Tussen 2016 en 2021 steeg het aantal aanbieders nog van 1.000 naar 1.400. In sommige wijken in Den Haag zijn bijvoorbeeld meer dan 170 organisaties actief. Dat maakt samenwerking vrijwel onmogelijk en ook is de marktwerking vaak niet efficiënt.
3 Werk wijkgericht met specifieke aandacht voor kwetsbare groepen: werk samen in generalistische teams
De RVS pleit voor een terugkeer naar een ‘klein hecht multidisciplinair team’ dat de gezondheid van de inwoners van de wijk volgt. Schaalvergroting in de eerstelijnszorg alleen voor zaken als digitalisering, administratie en onderhandelingen met zorgverzekeraars. De zorg zelf moet laagdrempelig en herkenbaar blijven. Patiënten moeten weten bij welke zorgverleners ze terechtkunnen, zorgverleners kennen op hun beurt de patiënten en elkaar. Grote ketens die praktijken opkopen met private investeerders, om ze vervolgens te bemensen met steeds wisselende zzp’ers moeten geweerd worden.
4 Benut de kracht van de samenleving: laat burgers meer zelf doen
De mensen willen graag zelf de regie houden over hun kwaliteit van leven, dus laat ze meedoen, zoals via vrijwilligerswerk in de buurt en actief meedoen in zorgcoöperaties, om zorg voor elkaar te regelen. ‘Dit moeten we niet doen omdat het financieel zo lekker uitkomt. ’, aldus Jet Bussemaker, voorzitter van de RVS, bij de presentatie van het rapport.
Dus hierbij ‘een enorme waarschuwing’ van RVS. ‘De Overheid en zorgverzekeraarsmoeten niet denken in termen van financiële resultaten op korte termijn, maar vasthouden aan wat de kern is. En dat is de grote maatschappelijke waarde die goede eerstelijnszorg heeft’.
BRON: RVS